Çin’de asgari ücretler değerlendirilirken direkt sayılara bakmak doğru değil. Bazı yerlerde asgari ücrete sigorta primleri dahilken bazı yerlerde dahil değil. Bu da işçinin eline geçen parayı doğrudan etkiliyor.

Asgari ücret sistemi, hükümet tarafından işçilerin “işçilik ücretlerini” (劳动报酬- labor remuneration) alabilmeleri  için meşru haklarını ve çıkarlarını korumak üzere formüle edilir. İşçinin, yasal çalışma saatleri boyunca “normal emek” (正常劳动-normal work) sağlaması koşuluyla, işveren tarafından ödenen asgari emek miktarını ifade eder.

⇒ Türkiye’nin Çin’e İhracatı ve Çin’den İthalatı

Peki, “normal emek” nedir? Normal emek, kanuna uygun olarak imzalanan iş sözleşmesine göre kanuni çalışma saatleri veya iş sözleşmesindeki çalışma saatlerine göre belirlenen emektir. Çalışanlar ücretli yıllık izin, aile izni, evlilik izni, cenaze izni, doğum izni, doğum kontrolü izni gibi yasal olarak belirlenmiş izin sürelerinden faydalanma hakkına sahiptir.

TRY - Turkish Lira
USD
27,5673
CNY
3,8304

 

Asgari ücret genellikle bir ülke ya da yerel yönetim tarafından yasal sistemle belirlenir. Çin’in eyaletlerine göre kişi başına düşen gelir ve tüketim seviyesi değişmektedir. Farklı ekonomik gelişmişlik düzeylerine bağlı olarak, her eyalet tarafından belirlenen asgari ücret standartları da farklıdır. Her yıl, yerel ekonomik gelişmedeki değişikliklere göre, eyaletlerdeki asgari ücret standartları da değişir.

Türkiye’de ise bu kadar hususi durum olmadağından gerek ki, asgari ücret “Asgari Ücret Komisyınu” tarafından tek merkezle belirlenir.

Asgari Ücret Standardının (最低工资标准) Tanımı

Asgari ücret standardı, çalışanın sadece temel maaşına atıfta bulunmaz, çalışanın temel maaşı da dahil olmak üzere toplam geliri ifade eder. Ulusal ve eyalet yönetmeliklerine göre asgari ücret, temel maaş (基本工资), ikramiye (奖金) ve yardımları (补贴-subsidy) içermelidir. Asgari ücret standardı şirketler, private non-enterprise organization (Türkçe’ye nasıl çevrilmesi gerektiğine karar veremedik. Açıklaması şöyle: Private Non-Enterprise Organization işletmeler, kamu kurumları, sosyal kuruluşlar, bireysel vatandaşlar tarafından kurulmuş olan, devlete ait olmayan varlıklarla kar amacı gütmeyen sosyal hizmet faaliyetlerinde bulunan bir kuruluşu ifade eder) ve çalışanı olan bireysel şirketlerle iş ilişkisi kuran işçiler için geçerlidir. Asgari ücret standardı devlete bağlı kurum ve kuruluşlar, sosyal gruplar ve onlarla iş sözleşmesi ilişkileri kuran işçiler için de geçerlidir. Asgari ücret standardı çalışanlar için geçerlidir. Emekliler, emekli çalışanları, işsizler ve işten çıkarılanlar için geçerli değildir.

Aylık bültenimize abone olun, veri gazeteciliğini esas alan etraflı analizlerimizi kaçırmayın!

Asgari Ücretlere Sosyal Güvenlik Primleri Dahil Mi?

Asgari ücret standardına, bireyler tarafından ödenen sosyal sigorta primi dahildir. Diğer bir deyişle işveren, sosyal sigorta primlerini kanunen ödedikten sonra, işçilerin aldığı net asgari ücret, asgari ücretten(brüt) daha düşük olabilir.

İşçilerin korunmasını güçlendirmek için eyaletler, şehirler  ve özerk bölgeler  bireyler tarafından ödenen sosyal sigorta primlerinin ve konut finansman fonunun (住房公积金- housing fund) asgari ücrete dahil olup olmadığını  yerel düzenlemelerle açıklığa kavuşturmaktadırlar. (Çin’de 23 eyalet, 5 özerk bölge ve 4 tane doğrudan merkezi yönetime bağlı şehir ve 2 tane de özel idari bölge vardır. Özerk bölgeler Guangxi Zhuang Özerk Bölgesi, İç Moğolistan Özerk Bölgesi, Tibet Özerk Bölgesi, Ningxia Hui Özerk Bölgesi, Sincan Uygur Özerk Bölgesidir-bizim tabirimizle Doğu Türkistan. Merkezi hükümete direk bağlı olan şehiler ise Pekin, Şanghay, Tianjing ve Chongqing’dir. 2 özel idari bölge ise Hongkong ve Makao’dur)

⇐Tavsiye KitapÖrneğin Şanghay ve Pekin’de asgari ücrete bireyler tarafından ödenen sosyal sigorta primleri ve konut finansman fonları dahil değildir. Bunları zaten işveren öder.

Birçok eyalette ise bireysel olarak ödenen sigorta primleri ve konut yardımları asgari ücrete dahildir. Bunlara örnek Guangdong, Shandong, Zhejiang eyaletleridir.

Jiangsu eyaletinde ise asgari ücretler sigorata primini kapsayıp, konut yardımını kapsamamaktadır.

Bir uygulama daha var ki bu Xinjiang’da ( bizim tabirimizle Doğu Türkistan) geçerlidir. Bu uygulama Çince “Çift Standart” (双重标准) olarak geçmektedir. Birinci standartta asgari ücrete emeklilik sigortası , işsizlik sigortası, sağlık sigortası ve konut finansman fonu dahildir. Çince kısaca üç sigorta bir fon (三险一金) denir. İkinci standartta ise “üç sigorta bir fon”  asgari ücretten düşülmektedir.

Çin’de eyaletler içindeki şehirler arasında dahi gelişmişlik düzeyine göre asgari ücrette farklılıklar var. Eyaletlerin içerisini de dört sınıfa bölmüşler. Bunları 1. 2. 3. ve 4. seviye olarak Türkçe’ye çevirebiliriz. Çincesi 一档、二档、三档、四档’dır. 1. seviye şehirler genelde eyaletlerin başkenti ve büyük şehirlerdir. 2. seviye şehiler Çince 地级市, İngilizce “prefecture level” city denilen şehirlerdir. Türkçe’ye belki il düzeyi olarak çevrilebilir. 3. seviye şehirler ise ilçe ve altı yerleşim bölgeleridir.

Türkiye ile Çin’deki asgari ücretleri karşılaşırabilmek için iki ülkenin sistemini çok iyi bilmek gerektiğini kabul ediyoruz. İki ülkedeki net asgari ücretlerin karşılaştırılabilmesi için en başta Çin’in her bir eyaletin standartlarını bilmek gerektiği gibi, sosyal güvenlik sistemini de çok iyi bilmek gerekiyor.

Asgari Ücret Standardı “Gönderilen Maaş”(发工资) Mıdır Yoksa “Net Gönderilen Maaş”（实发工资） Mıdır? 
最低工资标准是应发工资还是实发工资

Türkçe’ye çevirdiğimizde tam anlaşılmıyor. Burada “net gönderilen maaştan” kasıt işçinin eline geçen paradır. “Gönderilen maaş” ise sigorta primleri kesintisi yapılmadan önceki asgari ücret miktarıdır. Daha açık anlatmak gerekirse, işveren tarafından ödenmesi gereken bireysel sosyal sigorta primleri, konut finansmanı fonu, hasta izin ücreti (事病假工资) vb. makul kesintiler yapıldıktan sonra işçinin alacağı asgari ücret yetkili kurum tarafından belirlenmiş “asgari ücret standartının” altına düşebilir. Bu asgari ücret standartlarının uygulanmadığı manasına gelmez.

İşveren ve işçi arasında işçinin ücretlerinden düşülmek üzere mutabık kalınmış bazı masraflar olabilir. Fakat, bu kesintiden sonraki ücret dengesi, yerel asgari ücretten daha düşük olamaz.

Çince bilenler eyaletlerin asgari ücret standartlarına dair uygulamalarına ulaşmak istiyorlarsa şu linkteki 全国各地最低工资标准 başlığının altına bakmalarını tavsiye ediyoruz.

Sosyal Medyadan Aldığımız Eleştiriler

Eleştiri 1:

Aşağıdaki eleştiri çok büyük oranda doğru. Bu eleştiri sonrası yukarıdaki yazıyı kaleme aldık  ve değişmesi gereken tabloları sil baştan ayarladık.

Aşağıdaki eleştiriye düşülmesi gereken not şudur ki: Pekin ve Şanghay’daki net asgari ücretler Türkiye’deki net asgari ücretler ile karşılaştırılmıştır. Diğerlerinde net ve brüt konusunda yanlış karşılaştırılma yapılmış olup, sonradan bu durumu düzeltmiş durumdayız. Karşılaştırma tablosuna bir daha baktığınızda gerekli notları düştüğümüzü ve değişiklikleri yaptığımızı göreceksiniz.

Eleşitiri 2:

Tweetimize yapılan bu ikinci yorum çok değerli bir Çin uzmanından. İlk tweetimizde yanlış bilgi vardı. Bunu sonradan düzelttik. Faith Bey “brüt veya net  işçinin aldığı olarak 1. seviye birkaç şehirde Türkiye’nin üzerinde” yorumunu yapmış. Bu bilgi tablolarımızda verdiğimiz bilgilerle uyuşuyor.

Şanghay’da sadece 1. seviye vardır. Şanghay’da asgari ücretlerin net asgari ücret olduğunu yukarıda yazmıştık. Şanghay’ın net asgari ücreti Türkiye’nin brüt asgari ücretinden dahi daha fazladır.

Pekin’de de Şanghay’da olduğu gibi açıklanan asgari ücret verisi net asgari ücrettir. Pekin’de de sadece 1. seviye asgari ücret vardır. Türkiye’deki net asgari ücret, Pekinde’ki net asgari ücretten daha düşüktür.

Brüt asgari ücrette, Türkiye’deki brüt asgari ücrete yakın olan eyaletlerin bazı 1. seviye şehirleri var. Örneğin Tianjing ve Zhejiang. Bunların Türkiye ile karşılaştırmasını yapabilmek için Çin’de sigorta primlerine ne kadar ödendiğini bilmek gerekiyor.

Az önceki tespitle ikinci cümleyi de değerlendirmiş oluyoruz. Türkiye’de asgari ücretler birkaç yer hariç Çin’den daha fazladır.

İlk yazımızda sehven Türkiye’deki net asgari ücret ile Doğu Türkistan’daki brüt asgari ücreti karşılaştırdığımız için Doğu Türkistan’da asgari ücretler daha fazla yazmıştık. Bu bilgiyi yeni yazımızda düzelttik. Türkiye’de brüt asgari ücret 2019 itibariyle 2558 lira. Doğu Türkistan’da Fatih Bey’in dediği gibi brüt asgari ücret en yüksek yaklaşık 1800 lira, en düşük 1450 lira. (Rakamlar kura göre değişiklik arz etmektedir. Doğu Türkistan’daki asgari ücretlerin yuan bazından tutarını öğrenmek için yukarıdaki tablomuza bakınız.)

Buraya şunu ilave edelim hemen. Doğu Türkistan’da 1. seviye şehirlerde net asgari ücret yaklaşık 1402 lira, 2. seviye şehirlerde net asgari ücret 1207 lira, 3. seviye şehirlerde net asgari ücret 1129 lira, 4. seviye şehirlerde ise net asgari ücret 1051 lira.

Eleştiri 3:

Daha dikkatli olmaya çalışacağız.


Eleştiri 4:

Doğu Türkistan’da asgari ücretlerin Türkiye’den daha düşük olduğu bizim yanlış tespitimizdi, onu düzelttik.

Not: Bu yazının birçok kısmı hukuki danışmanlık hizmeti veren 66Law.cn sitesinden çevrilmiştir.

[cite]

RELATED ARTICLESMORE FROM AUTHOR